Behandeling Ziekte van Graves

De behandeling valt uiteen in een behandeling voor de schildklier (door de internist/endocrinoloog) en de ogen (door de oogarts). 

De schildklier

Wanneer de diagnose ziekte van Graves gesteld is, wordt allereerst gekeken naar het functioneren van de schildklier. Werkt deze te snel, dan zal men, althans in Nederland, geneigd zijn deze te remmen met medicijnen (thyreostatica). Werkt de schildklier te langzaam, waarvan bij ongeveer 10% van de patiënten sprake is, dan wordt de schildklier met medicijnen juist gestimuleerd. Een te snel werkende schildklier kan ook behandeld worden door toediening van radioactief jodium (een ‘radioactief slokje’) of door een schildklieroperatie. Radioactief jodium kan echter de oogverschijnselen verergeren. Bovendien is het mogelijk dat de schildklier na een tijd van medicamenteuze behandeling spontaan weer normaal gaat functioneren. Daarom valt er veel voor te zeggen (uitzonderingen daargelaten) om met radioactief jodium te wachten tot de oogverschijnselen geruime tijd stabiel zijn en gebleken is dat de schildklier zich niet spontaan herstelt. Wanneer de schildklier erg is vergroot en mechanische en cosmetische bezwaren geeft, kiest men voor operatie in plaats van radioactief jodium.

De ogen

Wanneer de schildklierfunctie eenmaal genormaliseerd is (met medicijnen hoeft dat niet langer dan een paar maanden te duren), worden de ogen behandeld. Dikwijls verbeteren ook de oogverschijnselen wanneer de schildklierfunctie normaal is. Als dit niet het geval is, zijn er drie mogelijkheden:

• Zijn de oogverschijnselen mild, dan worden alleen gels, oogdruppels en praktische adviezen (zonnebril, ‘s nachts afplakken van de ogen) gegeven en wordt een spontane verbetering afgewacht.
• Zijn de verschijnselen ernstiger en nemen zij bovendien in ernst toe, dan kiest men voor een ontstekingsonderdrukkende behandeling. Vroeger gaf men meestal Prednison, maar vanwege de vele bijwerkingen heeft laaggedoseerde bestraling (radiotherapie) tegenwoordig in de meeste gevallen de voorkeur. Na behandeling met Prednison of radiotherapie vindt er bij twee van de drie patiënten een verbetering plaats.
• Zijn de verschijnselen ernstiger, maar stabiel (bijvoorbeeld na bovenstaande behandeling of nadat de ziekte spontaan is gestabiliseerd), dan komen operatieve correcties in aanmerking.

De volgende operaties kunnen het functioneren en het uiterlijk bij de patiënt met de oogziekte van Graves verbeteren:

De decompressie-operatie

Dit is een ingreep waarbij openingen worden gemaakt in de dunne botwanden van de oogkas, die de scheiding vormen met de neusbijholten. De oogkas wordt hierdoor als het ware groter, de druk daalt en het oogkasvet en de verdikte oogspieren krijgen meer ruimte. De uitpuiling neemt af en de voorheen beklemde oogzenuw kan herstellen. Patiënten met dreigende blindheid en patiënten die erg veel last hebben van uitpuilende ogen komen voor deze operatie in aanmerking. Na een dergelijke ingreep kan het gevoel in het aangezicht (tijdelijk) gestoord zijn. Bij een klein percentage treedt dubbelzien op. Andere complicaties zijn nog zeldzamer. Voor patiënten met dreigende blindheid door acute beknelling van de oogzenuw wordt vaak gekozen voor een andere behandeling. Zij zullen doorgaans met spoed worden opgenomen in het ziekenhuis en behandeld worden met Prednison via een infuus. In een later stadium kan dan een oogkasverruimende operatie worden verricht.

Scheelzienscorrectie

Bij patiënten met stoornissen in de oogbewegingen ten gevolge van de ziekte zelf kan door middel van een verplaatsing van een of meer oogspieren het enkelzien in de belangrijkste blikrichtingen hersteld worden. Het succespercentage van deze ingreep is groot, maar soms is meer dan één ingreep noodzakelijk. Complicaties doen zich hierbij vrijwel niet voor.

Ooglidoperatie

Het is ook mogelijk om een ooglidoperatie uit te voeren om zo de functie van het oog of de cosmetiek te verbeteren. Deze ingrepen kunnen goed onder plaatselijke verdoving in dagbehandeling gebeuren. Het resultaat is niet altijd goed voorspelbaar, waardoor soms correcties nodig zijn.

De oogziekte van Graves -die meestal samen voorkomt met de schildklierziekte van Graves- geeft verschijnselen die variëren van mild tot zeer ernstig. Bij de ernstige vormen is een vaak langdurige behandeling noodzakelijk, bestaande uit medicijnen, bestraling en een of meer operaties. De totale behandeling strekt zich dan uit over twee tot drie jaar.